Τον διορισμό ερευνητικής επιτροπής για την κατάσταση, στην οποία περιήλθε το τραπεζικό σύστημα και γενικά η οικονομία της Κύπρου, αποφάσισε την Πέμπτη το κυπριακό υπουργικό συμβούλιο. Όπως ανακοίνωσε ο υφυπουργός Προεδρίας, Κωνσταντίνος Πετρίδης, η επιτροπή αποτελείται από τρεις καταξιωμένους δικαστικούς. Πρόεδρος είναι ο Γεώργιος Πικής και μέλη οι Παναγιώτης Καλλής και Γιαννάκης Κωνσταντινίδης.

Η Επιτροπή έχει αρμοδιότητα να εξετάσει κατά πόσο προκύπτουν οποιεσδήποτε ευθύνες πολιτικές, αστικές ή ποινικές -και, αν η απάντηση είναι καταφατική, ποιες είναι αυτές και πού αποδίδονται- από το σύνολο των ενεργειών, παραλείψεων, γεγονότων, συνθηκών, ή σε συνδυασμό τους, που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση.

«Οι όροι εντολής της ερευνητικής επιτροπής είναι ευρύτατοι. Καλύπτουν όλο το φάσμα των αποφάσεων, των ενεργειών ή παραλήψεων, σε όλα τα επίπεδα. Από τις πολιτικές αποφάσεις μέχρι τις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών και των εποπτικών αρχών και όσων άλλων η επιτροπή κρίνει ότι πρέπει να ερευνήσει. Θα αναζητηθούν ποινικές, αστικές και πολιτικές ευθύνες» δήλωσε ο κ. Πετρίδης.

Οι όροι της εντολής

Ειδικότερα , η Ερευνητική Επιτροπή θα εξετάσει τα ακόλουθα ζητήματα:

-Το σύνολο των ενεργειών, παραλείψεων, γεγονότων, συνθηκών, ή το συνδυασμό τους, που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση της οικονομίας, του τραπεζικού συστήματος γενικά και του κάθε επί μέρους τραπεζικού ιδρύματος.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις, βάσει των οποίων έγιναν συγκεκριμένες ενέργειες ή παραλείψεις που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση της οικονομίας.

-Τα γεγονότα και τις συνθήκες υπό τις οποίες αποχώρησε η HSBC από τη Λαϊκή Τράπεζα Κύπρου και τη διάθεση του μεριδίου της.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την απόκτηση και διάθεση ξένων ομολόγων από κυπριακές τράπεζες, με ιδιαίτερη αναφορά στην περίοδο κατά την οποία, ενώ μεγάλες διεθνείς τράπεζες πωλούσαν τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που κατείχαν, την ίδια ώρα κυπριακές τράπεζες αγόραζαν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου στη δευτερογενή αγορά.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την τραπεζική επέκταση κυπριακών τραπεζών στο εξωτερικό.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την παραχώρηση φιλοδωρημάτων ή άλλων παροχών σε μέλη διοικητικών συμβουλίων ή λειτουργούς των τραπεζών, σε ποιους και τα ποσά που παραχωρήθηκαν.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με τα κέρδη που δηλώθηκαν με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα των τραπεζών των τελευταίων δέκα ετών και τη διαχείρισή τους.

-Κατά πόσο ακολουθήθηκαν οι οδηγίες της Κεντρικής Τράπεζας για τον ορθό τρόπο λειτουργίας των τραπεζών σε σχέση με την ανάγκη για τον αποτελεσματικό εντοπισμό, διαχείριση και αναφορά όλων των κινδύνων στους οποίους εκτίθεται, ή είναι ενδεχόμενο να εκτεθεί μια τράπεζα.

-Κατά πόσο τηρήθηκαν οι μηχανισμοί εσωτερικού ελέγχου των τραπεζών και, πιο συγκεκριμένα, της εσωτερικής επιθεώρησης, διαχείρισης κινδύνων και κανονιστικής συμμόρφωσης.

-Τις συνθήκες και τη διαδικασία επιλογής και καθορισμού των όρων εντολής της PIMCO για αξιολόγηση του χαρτοφυλακίου και των κεφαλαιακών αναγκών των κυπριακών τραπεζών.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την απόφαση του Eurogroup και της Συνόδου Κορυφής του Ιουλίου και Οκτωβρίου του 2011 για απομείωση των ελληνικών ομολόγων.

-Κατά πόσο οι τράπεζες συμμετείχαν στη λήψη αποφάσεων εκ μέρους του IIF, ποιες ήταν οι θέσεις τους και αν οι θέσεις αυτές έγιναν δεκτές ή όχι και γιατί.

Τις συνθήκες και τον τρόπο διαπραγμάτευσης του θέματος του χρηματοπιστωτικού συστήματος κατά τη διαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την παροχή ή διαγραφή ή μείωση δανείων ή διαγραφή εγγυήσεων ή παροχή άλλων διευκολύνσεων από τράπεζες της Δημοκρατίας, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, και, ειδικότερα, αν αυτά πραγματοποιήθηκαν με βάση τις ορθές διαδικασίες, εγγυήσεις ή εξασφαλίσεις, ή με βάση τα τραπεζιτικά κριτήρια καλού δανεισμού, και κατά πόσο υπήρξε επαρκής έλεγχος εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.

-Κατά πόσο ακολουθήθηκαν οι κανόνες ή το ευρωπαϊκό πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης από τα διοικητικά συμβούλια και τις διοικήσεις των τραπεζών της Δημοκρατίας και αν είχαν διεξαχθεί οι απαιτούμενοι εσωτερικοί έλεγχοι των πρακτικών αυτών.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου σύναψη δανείων από το Emergency Liquidity Assistance και τη διοχέτευσή τους σε τράπεζες της Δημοκρατίας.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με τη διοχέτευση/χρήση από τις τράπεζες της Δημοκρατίας κεφαλαίων τα οποία εξασφάλισαν από το Emergency Liquidity Assistance.

Επίσης, σύμφωνα με τους όρους εντολής, η τριμελής Ερευνητική Επιτροπή θα ερευνήσει :

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την ορθότητα ή/και λογικότητα ή/και επάρκεια των αποφάσεων των διοικητικών συμβουλίων και άλλων αξιωματούχων ή λειτουργών τραπεζών της Δημοκρατίας κατά τη διαχείριση των υποθέσεων ή τη διεξαγωγή των εργασιών αυτών και ειδικότερα την αγορά ή πώληση ομολόγων ή άλλων αξιογράφων, την παροχή, διαγραφή ή μείωση δανείων ή διαγραφή εγγυήσεων ή παροχή άλλων διευκολύνσεων.

-Κατά πόσο οποιοιδήποτε κρατικοί αξιωματούχοι ή υπάλληλοι στην κρατική υπηρεσία ή την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ή διοικητικοί σύμβουλοι ή λειτουργοί τραπεζών της Δημοκρατίας παρέλειπαν να συμμορφώνονται με αποφάσεις ή οδηγίες αρμόδιων οργάνων που τους εδίδοντο και, αν η απάντηση είναι καταφατική, ποιοι είναι αυτοί και ποιος ο βαθμός ευθύνης ενός εκάστου.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με την ποιότητα, επάρκεια και πληρότητα των εισηγήσεων, αποφάσεων και απόψεων που υποβάλλονταν ή διατυπώνονταν από κρατικούς αξιωματούχους ή υπαλλήλους στην κρατική υπηρεσία ή την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ή διοικητικούς συμβούλους ή λειτουργούς τραπεζών της Δημοκρατίας από την ανάληψη των καθηκόντων τους μέχρι την 23η Μαρτίου 2013.

-Την ορθότητα των χειρισμών που σχετίζονται με τη διαχείριση της περιουσίας και τη διοίκηση των τραπεζών και των αποφάσεων ή ενεργειών για στήριξή τους από το κράτος.

-Κατά πόσο οι αρμόδιοι πολιτειακοί αξιωματούχοι αποφάσισαν έγκαιρα οποιοδήποτε σχέδιο διάσωσης του τραπεζικού συστήματος, αν στο πλαίσιο αυτό έλαβαν υπόψη τις δημοσιονομικές επιπτώσεις και αν έδωσαν ή όχι ξεκάθαρα μηνύματα στις διεθνείς αγορές.

-Την ορθότητα χειρισμών και αποφάσεων για τη διαχείριση των δημοσιονομικών θεμάτων της Δημοκρατίας.

-Τα γεγονότα και τις αποφάσεις που σχετίζονται με τις αποφάσεις και τις ευθύνες οποιωνδήποτε ανεξάρτητων αξιωματούχων, κρατικών, πολιτικών ή πολιτειακών αξιωματούχων, ή υπαλλήλων στην κρατική υπηρεσία ή την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα ή υπαλλήλων στην κρατική υπηρεσία ή την Κεντρική Τράπεζα Κύπρου ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τις επιπτώσεις που είχαν οι αποφάσεις τους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη δημοσιονομική κατάσταση της Δημοκρατίας.

Επίσης, η Ερευνητική Επιτροπή καλείται να κάνει εισηγήσεις για τον τρόπο βελτίωσης της κατάστασης, προς αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον.