Σε κάθε κατοικία που υπάρχει τζάκι, βασικό μέλημα των ιδιοκτητών πρέπει να είναι ο ετήσιος καθαρισμός του τζακιού και της καμινάδας. Είναι μια διαδικασία με πολλαπλά οφέλη, αφού αφενός εξασφαλίζει την αποδοτικότερη λειτουργία του συστήματος και αφετέρου προφυλάσσει από αναφλέξεις που μπορεί να προκληθούν από τα υπολείμματα της καύσης.

Ο καθαρισμός του τζακιού δεν πρέπει να παραλείπεται εφόσον η κατανάλωση των ξύλων είναι μεγαλύτερη από έναν τόνο (2 κυβικά μέτρα ξύλα) ετησίως. Εάν ωστόσο η κατανάλωση ξύλων είναι μικρότερη από έναν τόνο (2 κυβικά μέτρα), ο καθαρισμός μπορεί να γίνεται κάθε δεύτερο χρόνο.
Παράγοντες που ωστόσο επιταχύνουν τη συγκέντρωση της καπνιάς και επιβάλλουν τον ετήσιο καθαρισμό, ακόμα και με καύση μικρότερης ποσότητας ξύλων, είναι οι εξής:
• Η καύση ακατάλληλων ξύλων
• Η σιγανή και χαμηλή καύση του τζακιού
• Το συχνό ψήσιμο
• Τα κατασκευαστικά λάθη
• Η καύση ακατάλληλων ξύλων (όπως τα χλωρά ξύλα, τα ξύλα από κωνοφόρα, από λεύκες καθώς και τα τελάρα, οι παλέτες κλπ.) παράγει πολύ μεγαλύτερη ποσότητα καπνού και γεμίζει γρηγορότερα με κρεόζοτο στη καμινάδα.
• Η σιγανή και χαμηλή καύση του τζακιού παράγει περισσότερο καπνό και πιο κρύα καυσαέρια. Έτσι μειώνεται ο ελκυσμός (ανοδικό ρεύμα) στην καμινάδα, και ο καπνός κολλάει στα τοιχώματα αντί να βγει από την έξοδο της καμινάδας.
• Το συχνό ψήσιμο επιβαρύνει δραματικά την καμινάδα γιατί το λίπος που στάζει πάνω στα κάρβουνα καίγεται, δημιουργεί λιπαρές και εύφλεκτες αποθέσεις στα τοιχώματά της, πάνω στις οποίες πολύ πιο γρήγορα γίνεται συσσώρευση καπνιάς.
• Τα κατασκευαστικά λάθη είναι κι αυτά μια σοβαρή αιτία συσσώρευσης κρεόζοτου στην καμινάδα:
Η απουσία μόνωσης κάνει τα καυσαέρια να κρυώνουν γρηγορότερα, να ανεβαίνουν πιο αργά και να κολλάν στα τοιχώματα.
Η ύπαρξη γωνιών και ανωμαλιών στην διαδρομή της καμινάδας εμποδίζει την ελεύθερη ροή των καυσαερίων με συνέπεια την πιο γρήγορη συσσώρευση κρεόζοτου στα σημεία αυτά.
• Η καύση άλλων υλικών εκτός από τα ξύλα, (συσκευασίες, έντυπα, πλαστικά και συνθετικά προϊόντα), παράγει μεγαλύτερη ποσότητα καπνού που περιέχει ενώσεις επικίνδυνες όχι μόνο για την καμινάδα σας αλλά και για το περιβάλλον.

Επιλογή Ξύλου.
• Προτιμάμε ελιά και δρυ, που έχουν μεγαλύτερη διάρκεια καύσης, και οξιά, που δίνει ωραία φλόγα χωρίς προβλήματα. Το πεύκο ή το έλατο αρπάζουν γρήγορα και δίνουν μεγαλύτερη φλόγα, αλλά πρέπει να τα χρησιμοποιούμε κυρίως για προσάναμμα και όχι για συνεχή χρήση. Συμφέρουσα είναι η συνδυασμένη χρήση.

Χρήσιμες συμβουλές για τις αναφλέξεις
Ελέγξτε αν το τζάκι σας διαθέτει ντάμπερ (=μεταλλική πλάκα που, κλείνοντάς την, απομονώνει την καμινάδα από το τζάκι) και αν αυτό λειτουργεί κανονικά (κλείνει ερμητικά).
1. Φροντίστε να μην υπάρχουν κοντά στο τζάκι εύφλεκτα υλικά, και απομακρύνεται γύρω από την καμινάδα κλαδιά δέντρων, ξύλα κ.λ.π
2. Σε περίπτωση που αντιληφθείτε εσείς ή οι γείτονές σας ότι η καμινάδα σας έχει πάρει φωτιά :
• Μην πανικοβάλλεστε.
• Καλέστε την Πυροσβεστική Υπηρεσία.
• Απομακρύνεται τα άτομα που υπάρχουν στο σπίτι.
• Κλείστε το ντάμπερ (έτσι σταματάμε την παροχή αέρα-οξυγόνου στην καμινάδα και η φωτιά θα σβήσει).
• Απομακρύνεται τα αναμμένα ξύλα από το τζάκι, βγάλτε τα έξω και σβήστε τα με νερό.
• Εάν το τζάκι είναι κλειστού τύπου, κλείστε την πόρτα και την εισαγωγή του αέρα στο θάλαμο καύσης.
• Φροντίστε να έχετε πάντα σε ετοιμότητα έναν πυροσβεστήρα ξηράς κόνεως.
• Αποφύγετε να ρίξετε νερό στο πυρωμένο τζάκι γιατί υπάρχει κίνδυνος καταστροφής του.
• Μη χρησιμοποιήσετε το τζάκι προτού ειδικευμένο συνεργείο καθαρίσει την καμινάδα και την ελέγξει για τυχόν ζημιές που έχει υποστεί.