Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάσισε ότι η Τουρκία θα πρέπει να καταβάλει αποζημίωση 90 εκατομμυρίων ευρώ για την εισβολή του 1974 στην Κύπρο και τη διχοτόμηση του νησιού.
Λίγο πριν από την ανακοίνωση της απόφασης, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου είπε ότι η ποινή δεν δεσμεύει τη χώρα του.
«Από άποψη διεθνούς δικαίου δεν έχει δεσμευτική αξία και ούτε εκφράζει κάτι για εμάς» είπε. Χαρακτήρισε, επίσης, λάθος τη χρονική συγκυρία, καθώς -όπως είπε- δεν αποτελεί ορθή επιλογή από ψυχολογική άποψη, τη στιγμή που εντείνονται οι διαπραγματεύσεις για συνολική λύση στην Κύπρο.
Πρόκειται για ποινή-μαμούθ, μία από τις μεγαλύτερες αποζημιώσεις που έχει επιδικάσει το ΕΔΑΔ στην ιστορία του. Το ΕΔΑΔ αναφέρει στην απόφασή του ότι το πέρασμα του χρόνου δεν παραγράφει την ευθύνη της Τουρκίας για την εισβολή.
Κρίνει, επίσης, ότι η Άγκυρα θα πρέπει να πληρώσει 30 εκατομμύρια ευρώ για αποζημιώσεις σε συγγενείς αγνοουμένων και 60 εκατομμύρια ευρώ για ζημιές στους υπό κατοχή ελληνοκύπριους κατοίκους της Καρπασίας. Σύμφωνα με το ΕΔΑΔ, η κυβέρνηση της Κύπρου είναι αυτή που θα κρίνει πώς θα διατεθούν οι αποζημιώσεις.
Η απόφαση του ΕΔΑΔ, πέραν της υλικής αποζημίωσης των συγγενών των αγνοουμένων, πολιτικά ερμηνεύεται και ως απόδοση ποινικών ευθυνών στην Τουρκία για την εξαφάνιση των αγνοουμένων, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την ικανοποίηση του αιτήματος να δοθούν πειστικές εξηγήσεις για την τύχη τους.
Συγκεκριμένα η απόφαση ορίζει:
στην τελεσίδικη απόφαση του Δικαστηρίου για το ύψος της αποζημίωσης που οφείλει η Τουρκία στην Κυπριακή Δημοκρατία για την σωρεία παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συντελέσθηκαν κατά την διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην νήσο αλλά και μέχρι σήμερα, εξαιτίας της συνεχιζόμενης κατοχής του βόρειου τμήματος της, αναφέρεται ρητά ότι:
Το Δικαστήριο αποφάσισε κατά πλειοψηφία:
Με 16 ψήφους υπέρ και μία κατά, ότι το διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοση της πρωταρχικής απόφασης στις 10 Μαΐου του 2001, δεν καθιστά μη αποδεκτό το αίτημα της κυβέρνησης της Κύπρου για αποζημίωση.
Με 16 ψήφους υπέρ και μία κατά, ότι το Άρθρο 41 (καθορισμός αποζημίωσης) εφαρμόζεται στην παρούσα υπόθεση στο βαθμό που αφορά τους αγνοούμενους.
Με 15 ψήφους υπέρ και δύο κατά, ότι το άρθρο 41 έχει εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση στο βαθμό που αφορά στους ελληνοκύπριους εγκλωβισμένους κατοίκους της Καρπασίας (χερσονήσου).
Με πλειοψηφία, 15 ψήφους υπέρ και δύο κατά ότι:
I. Η Τουρκία πρέπει να καταβάλει στην προσφεύγουσα κυβέρνηση εντός διαστήματος τριών μηνών, 30 εκατ. ευρώ, συν φόρους, εν είδει αποζημίωσης για την ηθική βλάβη που υπέστησαν οι συγγενείς των αγνοουμένων,
([α] μετά το πέρας των τριών μηνών η Τουρκία για όσο δεν καταβάλλει το ποσό θα υποχρεούται στην πληρωμή τόκων με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας· [β] το παραπάνω ποσό πρέπει να καταβληθεί από την κυπριακή κυβέρνηση (την προσφεύγουσα κυβέρνηση) στα θύματα υπό την εποπτεία της Επιτροπής των Υπουργών σε διάστημα 18 μηνών από την εξόφληση / καταβολή του ποσού (από την Τουρκία) ή εντός άλλου διαστήματος που αποφασίζεται από την Επιτροπή των Υπουργών).
Με πλειοψηφία, 15 ψήφους υπέρ και δύο κατά ότι:
II. Η Τουρκία πρέπει να καταβάλλει, εντός τριών μηνών, 60 εκατ. ευρώ συν φόρους, εν είδει αποζημίωσης για ηθική βλάβη που υπέστησαν οι εγκλωβισμένου ελληνοκύπριοι κάτοικοι της Καρπασίας.
([α] μετά το πέρας των τριών μηνών η Τουρκία για όσο δεν καταβάλλει το ποσό θα υποχρεούται στην πληρωμή τόκων με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας· [β] το παραπάνω ποσό θα διανεμηθεί από την Κυπριακή κυβέρνηση – την προσφεύγουσα – στα θύματα υπό την εποπτεία της Επιτροπής των υπουργών εντός 18 μηνών από την πληρωμή του ποσού από την Τουρκία ή εντός άλλου διαστήματος που κρίνεται αποδεκτό από την επιτροπή των υπουργών.
Στην απόφαση της 10ης Μαΐου 2011, με την οποία το ΕΔΑΔ είχε καταδικάσει την Τουρκία για σωρεία παραβιάσεων της Σύμβασης Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το δικαστήριο είχε επιφυλαχθεί να εκδώσει μεταγενέστερη απόφαση για το ύψος της αποζημίωσης που δικαιούται η Κυπριακή Δημοκρατία.
Επισημαίνεται ότι εκκρεμεί ακόμη στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης το θέμα της άρνησης της Τουρκίας να εφαρμόσει την κύρια και καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου κατά της Τουρκίας, στην υπόθεση «Κύπρος κατά Τουρκίας».
